ผู้ใช้รถส่วนใหญ่ โดยทั่วไปจะมีความรู้พื้นฐานในการดูแลเครื่องยนต์ หรืออย่างน้อยก็ต้องพารถเข้าศูนย์ตามระยะเพื่อดูแลรักษา สิ่งที่หนีไม่พ้นในการดูแลรักษารถยนต์คือการเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่อง และจะต้องพ่วงด้วยการเปลี่ยนไส้กรองน้ำมันเครื่องนั่นเอง

หลายคนไม่ได้ให้ความสำคัญกับไส้กรองน้ำมันเครื่องนัก มักคิดว่า น้ำมันเครื่องใหม่ ไส้กรองจะอะไรก็ได้ ของเทียมก็ได้ ไม่ต่างกันเท่าไหร่ เดี๋ยวก็ต้องเปลี่ยนอยู่แล้ว ซึ่งเป็นความคิดที่ไม่ถูกต้อง

จริงอยู่ที่ไส้กรองเทียม ก็สามารถกรองน้ำมันเครื่องได้ แต่ในระยะยาวย่อมมีผลเสียกับเครื่องแน่นอน
ไส้กรองน้ำมันเครื่อง (Oil Filter)โดยทั่วไป จะมีไส้กรองแบบ Cartridge มีลักษณะเป็นกระป๋องเหล็ก ภายในจะมีใส้กรองกระดาษพับทบกัน การทำงานคือเมื่อน้ำมันเครื่องผ่านเครื่องยนต์ลงมา จะผ่านกระดาษกรองแล้วซึมเข้าแกนกลาง จากนั้นน้ำมันจึงไหลไปยังอ่างเก็บน้ำมันเครื่อง โดยคราบเขม่า สิ่งแปลกปลอม และเศษโลหะที่เกิดจากการเสียดสีจะติดอยู่ตามร่องของกระดาษกรอง

เปรียบเทียบความต่าง ระหว่างไส้กรองแท้ กับไส้กรองเทียม

1. กระดาษกรอง นับเป็นส่วนสำคัญที่สุดของกรองน้ำมันเครื่อง จะต่างกันที่คุณภาพของกระดาษ และจำนวนทบของกระดาษ โดยของแท้จะมีจำนวนทบกระดาษมากกว่าหรือจะบอกว่า "ไส้กรองหนากว่า" ก็ได้ ซึ่งก็มีอายุการใช้งานนานกว่าตามมาด้วย
2. เซฟตี้ วาล์ว (Safety Valve) หรือ บายพาส วาล์ว (Bypass Valve) มีหน้าที่ระบายน้ำมันเครื่องผ่านกรองโดยตรง ในกรณีกระดาษกรองอุดตัน เพราะไม่อย่างนั้น จะไม่มีน้ำมันเครื่องไหลผ่าน เครื่องยนต์จะเสียหายได้ ซึ่งวาล์วนี้ ไส้กรองแท้และเทียมก็มีด้วยกันทั้งคู่ แต่ในไส้กรองเทียม วาล์วมักจะไม่ได้มาตรฐาน บางทีอาจจะแข็งเกินไป น้ำมันไม่ไหลในกรณีที่ไส้กรองตัน หรืออาจอ่อนเกินไป จนน้ำมันไหลเข้าอ่างน้ำมันเครื่องโดยไม่ได้กรองก็ได้
3. แผ่นไดอะแฟรม จะเป็นแผ่นยางกลมๆ ที่อยู่ใต้ตัวกรอง และจะมีสปริงบางๆ กดอยู่ แผ่นไดอแฟรมนี้มีหน้าที่เก็บน้ำมันเครื่องไว้ ตอนดับเครื่อง เพื่อที่น้ำมันเหล่านี้จะวิ่งกลับไปหล่อลื่นเครื่องยนต์ตอนสตาร์ทเครื่องครั้งแรก เพราะจะเป็นการลดการสึกหรอ เพราะตอนสตาร์ทเครื่องจะเป็นช่วงที่เครื่องยนต์สึกหรอมากที่สุด ซึ่งตรงส่วนนี้ กรองน้ำมันเครื่องเทียม มักจะเก็บน้ำมันได้น้อยหรือบางครั้งเก็บไม่ได้เลย โดยสังเกตุไส้กรองน้ำมันเครื่องเทียม ได้จากตอนที่จอดรถทิ้งไว้ข้ามคืน ตอนเช้ามาสตาร์ท ไฟเตือนน้ำมันเครื่องจะติดช้า เพราะน้ำมันเครื่องไหลเข้าเครื่องยนต์ไม่ทัน เครื่องยนต์จึงสึกหรอมาก

ไส้กรองน้ำมันเครื่องจึงมีประโยชน์มากกว่าแค่ช่วยกรองน้ำมัน แต่ยังสามารถช่วยป้องกันเครื่องสึกหรอได้ด้วยเช่นกัน ดังนั้นอย่าไปเสียดายที่จะเลือกซื้อไส้กรองน้ำมันเครื่องแท้ จ่ายมากกว่าอีกไม่มาก แต่ผลระยะยาวคุ้มค่ากว่าแน่นอน